آنهایی که ما را به تجزیه طلبی متهم میکنند آمادگی پذیرش ارزش های دموکراتیک را ندارند
گزارش شورای اجتماعی تالش آذربایجان (PCTA) به شورای اروپا (CE) پس از انتشار در رسانه های محلی تبدیل به یک موضوع داغ در شبکه های مجازی و محافل سیاسی-اجتمای آذربایجان شده و بحث های زیادی را برانگیخته است. بسیاری, دست اندر کاران این گزارش که در تهیه و انتشار ان نقش داشتند را متهم به تجزیه طلبی کردند.
در این گزارش آمده است: «دولت آذربایجان, تالش ها را به عنوان یک اقلیت اتنیکی به رسمیت نمی شناسد.همچنین دولت آذربایجان با اتخاذ سیاست همگون سازی در مورد تالش ها به دنبال اسیمیلاسیون تالشان در سنین ابتدایی میباشد. نام اتنیکی "تالش" ممنوع شده است. هیچ سازمان غیردولتی ثبت شده ای با نام "تالش" در کشور وجود ندارد. نام اتنیکی "تالش" نه در پارلمان آذربایجان و نه درسخنان مقامات دولتی آذربایجان شنیده و دیده نمیشود. "
این گزارش همچنین خاطرنشان می کند که از زمان استقلال آذربایجان, شخصیت های فرهنگی و اجتماعی تالش تحت عنوان "جدایی طلب" مورد آزار و فشار قرار گرفته اند.
هیچ رادیو و تلویزیونی به زبان تالشی در این کشور وجود ندارد: "علاوه بر این ، تالش ها از حق تحصیل به زبان مادری خود محروم هستند. جامعه تالش از حق خودگردانی برخوردار نیست. سران قوه مجریه در منطقه تالش افرادی با ملیت غیر تالش هستند. حتی در بیشتر موارد ، افرادی که از منطقه تالش انتخاب می شوند ، هیچ نسبتی با ملیت تالش ندارند ".
گزارش شورای اجتماعی تالش آذربایجان به نحوی جلو داده شد که این شائبه پیش آمد هدف از گزارش خدشه دار کردن وحدت اتنیک های ساکن در آذربایجان است. حتی کسانی بودند که همزمانی انتشار گزارش با افزایش تنش ها در روابط آذربایجان و ایران را زیر سوال برده و در مورد نقش ایران در این موضوع شبهاتی مطرح کردند.
در همین راستا ، یکی از بنیانگذاران شورای عمومی تالش آذربایجان ، هلال ممدوف ، به سوالات ASTNA پاسخ داد.
سوال : آقای هلال ، آخرین گزارشی که به عنوان ATIS منتشر کرده اید بحث های زیادی را ایجاد کرده است. تهیه کنندگان این گزارش و رسانه هایی که آن را منتشر کردند متهم به تجزیه طلبی شده اند. ضرورت چنین گزارشی در حال حاضر از کجا آمده است؟
پاسخ:
امسال بیستمین سالگرد تصویب "کنوانسیون حمایت از اقلیت های ملی" شورای اروپا توسط جمهوری آذربایجان است. بر اساس این کنوانسیون ، مقامات آذربایجان باید هر ۵ سال یکبار گزارشی را به ساختارهای مربوطه شورای اروپا برای اقلیت های ملی (MA) ارائه دهند. گزارش باید تا پایان امسال (در واقع در اکتبر سال جاری) ارائه شود و بنابراین ما ، به عنوان نمایندگان جامعه مدنی ، به منظور کمک به حل این مشکل ، سندی با عنوان "گزارش آلترناتیو شورای اجتماعی تالش آذربایجان در خصوص اجرای توافق نامه چارچوب شورای اروپا در حمایت از اقلیت های ملی در جمهوری آذربایجان" آماده کرده ایم. این گزارش برای دوره ۲۰۱۶-۲۰۲۱ که در آن در مورد نحوه اجرای این کنوانسیون در مورد تالش توسط آذربایجان به شورای اروپا گزارش داده و مواضع خود را بیان کرده ایم.
این گزارش برای شورای اروپا (COE) تهیه شده است ونحوه اجرای (در واقع اجرا نشدن) " کنوانسیون چارچوب حمایت از اقلیت های ملی شورای اروپا" در ارتباط با مردم تالش توسط جمهوری آذربایجان برای سالهای ۲۰۱۶-۲۰۲۱ را گزارش میدهد. این سند با ارجاع به حقایق معین, تفاوت های موجود میان الزامات "کنوانسیون چارچوب حمایت از اقلیت های ملی شورای اروپا" و نحوه اجرای آنها, در رابطه با حقوق اقلیت تالش در آذربایجان, را به تصویر میکشد و درصدد احیا این حقوق میباشد.... اما متأسفانه از زمان پیوستن کشور ما به شورا در سال ۲۰۰۰، تمام گزارشات قبلی نادرست و رسمی بوده اند ... دلیل اصلی انتشار گزارش ما در حال حاضر رفع نواقص موجود در گزارش بعدی دولت آذربایجان است ، پس چه نیازی به انتظار کشیدن برای ۵ سال دیگر بود؟!
در مورد اتهامات "تجزیه طلبی" ، ما معتقدیم که این به دلیل ناآگاهی جامعه ما در مورد چنین موضوعاتی و همچنین این واقعیت است که هنوز آمادگی کامل برای پذیرش ارزشهای دموکراتیک را ندارد.
سوال: شما در گزارش تاکید می کنید که حقوق تالش ها نقض شده است. اما آیا می توانید بگویید که اتنیک دیگری در آذربایجان وجود دارد که وضعیت آنها بهتر از تالش ها باشد؟ چرا فقط مسائل تالش را مطرح می کنید؟
پاسخ: شورای اجتماعی تالشان آذربایجان (ATIS) - تشکیلاتی است که توسط گروهی از روشنفکران آزاد اندیش تالشی برای احقاق و حمایت از حقوق تالش ها ، یکی از مردمان بومی جمهوری آذربایجان, تأسیس شده است؛ تا بتواند با رعایت هنجارهای تعیین شده در قالب قانون اساسی جمهوری آذربایجان و اسناد بین المللی که جمهوری آذربایجان عضو آن است, به شیوه ای مدنی, مسالمت آمیز ، صبورانه، هوشمندانه و خویشتندارنه فعالیت نشان دهد و در تلاش ها برای شکل گیری یک جامعه مدنی در کشور سهیم باشد.
اگرچه ما نسبت به مشکلات دیگر مردم کشورمان بی تفاوت نیستیم ، اما امیدواریم آنها نیز تشکیلات خاص خود را دارند و یا میتوانند تشکیلات خود را را برای طرح و بحث در مورد موضوعات ملی و اتنیکی خود ایجاد کرد. ما هنوز اولین نمونه برای پیشرفت عمومی جامعه خود هستیم و می توانیم دراینباره برای دیگراتنیک ها الگو و پشتیبان باشیم…
سوال: بسیاری معتقدند که این گزارش در زمانی منتشر شده است که روابط ایران و آذربایجان متشنج است. معمولاً ایران و دیگر کشورهای همسایه در طول تاریخ همواره سعی کرده اند از تالش ها و دیگر اقوام علیه آذربایجان استفاده کنند. آیا می توانید به عموم ثابت کنید که هیچ نشانی از ایران در انتشار این گزارش در این برهه زمانی وجود ندارد؟
پاسخ: ما دلایل نیاز به گزارش خود را در بالا توضیح دادیم و هیچ ارتباطی با روابط امروز یا دیروز ایران و آذربایجان ندارد. در مورد " تلاشهای این کشورو یا دیگر نیروها از تالش ها علیه آذربایجان" در' طول تاریخ' باید گفت این ادعاها کاملاً بی اساس، اشتباه و حتی تهمت و توهین به مردم ما است. احتمالاً این موضع اشتباه از نبود ذره ای آگاهی از تاریخ باستانی و معاصر تالش نشأت می گیرد. تالش ها در طول تاریخ از جمله وفادارترین مردم به سرزمین ها و کشورهایی هستند که در آنها زندگی می کنند, همچنین تالش ها را میتوان با افکار آزاداندیشانه و عدالت خواهانه شان متمایز کرد.
امروزه ، علیرغم این واقعیت که تالش ها به دلیل بی عدالتی های تاریخی شناخته شده ، مانند ترکهای آذربایجان به دو قسمت تقسیم شده اند ، کشور و همسایگان خود را با وفاداری و عشق یکسانی دوست دارند و بازیچه ی هیچ بازی سیاسی ای نخواهند شد. آذربایجان ما و آذربایجان ایران, هر دو سرزمین باستانی و ازلی تالشان بوده است! اگرچه امروز ما بین دو دولت مستقل, که توسط سازمان ملل به رسمیت شناخته شده, تقسیم شده ایم ، اما چاره ای نداریم جز این که به حقوق حاکمیت هر دو دولت احترام بگذاریم! به همین دلیل است که گزارش ما تحت تاثیر این و آن نیست و فقط آذربایجان, سرزمین مادری ما , در ان نقش دارد! با این حال ، در گزارشی که توسط ATIS تهیه شده است ، ما خواهان احیا و حفاظت از روابط آزاد و مسالمت آمیز بین مردم تقسیم شده خود در امتداد مرزهای هر دو کشور مطابق با الزامات توافقنامه چارچوب کنوانسیون حمایت از اقلیت های ملی هستیم.
اما متأسفانه کشور ما, آذربایجان, با توسل به بهانه های ساختگی و مختلف از هر گونه روابط علمی و فرهنگی میان تالشان دو پارچه ی تالش جلوگیری می کند و سند موجود حقایق کافی را در این زمینه ذکر کرده است.... با این حال ، همسایه ایرانی نیز مسائل زیادی دارد ، به عنوان مثال ،ایران در خصوص پرونده ی نوروزعلی ممدوف موضع سکوت و تماشاچی اتخاذ کرد وهمچنین در دستگیری و حبس ناعادلانه من به اتهام "کار برای ایران". به همین سبب ما از ایران ناراضی هستیم و در بسیاری از رسانه ها انتقادات جدی ای از ایران کرده ایم.
سوال: به طور کلی ، نگرش شما به آخرین اقدامات ایران علیه آذربایجان به عنوان عضوی از ATIS چیست؟
پاسخ: همانطور که در بالا ذکر شد ، ما خواهان برقراری روابط صمیمانه ، دوستانه و مسالمت آمیز بین دو کشور همسایه مستقل هستیم ، جایی که مردم ما در آن به دو نیم تقسیم شده اند. ما آماده هستیم تا هر کاری که لازم است را در این راستا انجام دهیم. امیدواریم آخرین روابط سرد بین ما که توسط برخی نیروهای موذی ایجاد شده است به زودی از بین برود و روابط خوب قبلی ما بازگردد.
سوال: فرض کنید که دولت آذربایجان به تالش ها اجازه داد تا مدرسه ای به زبان خودشان افتتاح کنند. پس از آن ، اقلیت های دیگر مدارس را به زبان خود خواستند. نه نظر شما این امر میتواند منجر به نابودی وحدت خلق های ساکن آذربایجان شود؟
پاسخ: "فرض کنیم" صحیح نیست چون حق تدریس به زبان مداری یکی از الزامات "کنوانسیون حمایت از اقلیت های ملی" است که توسط کشور ما, آذربایجان, امضا شده است. به هر حال ، مدتها قبل از تصویب کنوانسیون ، این امر در فرمان ریاست جمهوری سال ۱۹۹۲ توسط رییس جمهور وقت ابوالفضل ائلچی بی, با عنوان "کمکهای دولتی برای حفاظت از حقوق و آزادیهای اقلیتهای ملی ، اقلیتها و گروههای قومی ، زبان و فرهنگ در کشور" نیز منعکس شده است. علاوه بر این در سال ۱۹۹۵، رئیس جمهوروقت حیدر علی اف به کابینه وزیران در زمینه تهیه قانون "در مورد تأمین حقوق افراد متعلق به اقلیت های ملی" فرمانی را صادر کرد. مطالبات ما بر اساس مواد مربوط به قانون اساسی کشور و سایر اسناد رسمی است. شک و تردید در مورد چنین اسناد معتبری و موضع نویسندگان آنها چیست؟ برعکس ، آنها متقاعد شده بودند که اینها گام هایی هستند که به وحدت بیشتر و پیشرفت مشترک مردم ما کمک می کند ... اما به دلایلی اسرارآمیز ، این اراده خوب ۳۰ سال است که محقق نشده است. بنابراین ، نیروهای موذی وحشتناک تری در کشور ما یا خارج از کشور وجود دارد که مانع آن می شوند و علاقه مند هستند که با بهانه های واهی و ساختگی به ما ضربه بزنند ...
سوال: چه پیشنهادی ارائه می دهید؟ دولت آذربایجان برای اطمینان از نقض وحدت آذربایجان و همچنین حمایت از حقوق اقلیت ها چه اقداماتی می تواند انجام دهد؟
پاسخ: اول از همه ،الزامات قوانین فوق الذکر از جمله توافقنامه چارچوب حمایت از اقلیت های ملی ، باید اجرا شود و قانون "اقلیت های ملی" باید تصویب شود که بحث های مربوط به تصویب آنها توسط مجلس ملی در سال ۲۰۰۲ (تقریباً همه کشورهای مستقل مشترک المنافع) آغاز شده است.
ما امیدواریم که کشور ما نیز از گزارش مربوطه ATIS بهره مند شود و سعی کند مشکلاتی را که ذکر کردیم از بین ببرد.
منبع :
ترجمه فارسی مصاحبه بر اساس نسخه ی ترکی و انگلیسی مصاحبه خبرگزاری "توران آز" با دکتر هلال ممدوف میباشد. لینک اصلی به ترکی و انگلیسی :
https://turan.az/ext/news/2021/9/free/Interview/az/7971.htm
https://turan.az/ext/news/2021/9/free/Interview/en/7971.htm
نسخه مصاحبه به زبان روسی :
https://turan.az/ext/news/2021/9/free/Interview/ru/7971.htm
